|
Ποια είναι η φιλοσοφία του αναδιανεμητικού σε δύο λέξεις; Ο εργαζόμενος συνεισφέρει κάποιο ποσό σε ένα
κοινό ταμείο, το οποίο δεν επιλέγει ο ίδιος, (π.χ. ΙΚΑ, ΤΕΒΕ) και του οποίου
τη διαχείριση έχει το κράτος και αντ'αυτού λαμβάνει την "υπόσχεση" ότι όταν
(το κράτος του επιτρέψει να) πάψει να εργάζεται θα λαμβάνει κάποιο μηνιαίο ποσό ως
σύνταξη. Θεωρητικά ("προπαγανδιστικά" ορθότερα) το κράτος "αναδιανέμει" αυτό το κοινό
ταμείο με τρόπο τέτοιο που να ευνοούνται αδικημένες κοινωνικές ομάδες. Θεωρητικά...
Το σύστημα αυτό, το οποίο με τον Α' ή Β' τρόπο ίσχυε σε όλες τις Ευρωπαϊκές χώρες -- και
όχι μόνο -- έως πρόσφατα, αντιμετωπίζει πολύ μεγάλα προβλήματα καθότι η λειτουργία
του είναι εγγενώς αδιαφανής.
Οι εισφορές του κάθε εργαζόμενου "χάνονται" μέσα στο μεγάλο κρατικό καλάθι
και ο μόνος που έχει τη δυνατότητα να ξέρει τι γίνεται με τα λεφτά αυτά είναι ο διοικητής
του κάθε ασφαλιστικού Ταμείου και η εκάστοτε κυβέρνηση. Ο δε εργαζόμενος δεν έχει τον
έλεγχο για το που πάνε τα λεφτά του ούτε και ξέρει με σιγουριά τι θα πάρει ως σύνταξη
όταν σταματήσει να εργάζεται (δείτε το σημείο 5 της έρευνας στην "ΕΞΟΥΣΙΑ", πιο κάτω).
Το δε όριο ηλικίας αναγκαστικά μετατίθεται όλο και πιο μακριά στο μέλλον καθότι σε
διαφορετική περίπτωση το σύστημα θα καταρρεύσει οικονομικά.
Αυτά ισχύουν στην ιδανική περίπτωση! Γιατί όπως πρόσφατα φάνηκε, το ΙΚΑ δεν ήξερε καν
σε ποιους και σε πόσους πηγαίνουν αυτές οι συντάξεις (βλ. συντάξεις σε... νεκρούς!).
Στην Ελλάδα η αυξημένη ένταση του προβλήματος οφείλεται στον... αυξημένο βαθμό λαϊκισμού
και πολιτικάντικης αλητείας μερίδας του Ελληνικού πολιτικού κόσμου. Για παράδειγμα,
προκειμένου να εξαγοράσουν τις ψήφους ομογενών που είχαν έρθει στην Ελλάδα τη δεκαετία
του '80 τους "βάφτισαν" δικαιούχους των ασφαλιστικών ταμείων (βλέπε ΝΑΤ) και τους έδωσαν
συντάξεις χωρίς αυτοί να έχουν ποτέ ως τότε δώσει ασφαλιστικές εισφορές.
(Πόσο εύκολο είναι να το παίζεις ελεήμων με τα λεφτά των άλλων!!!)
Η απογοήτευση της πλειοψηφίας του κόσμου με το υπάρχον σύστημα φάνηκε και σε
έρευνα της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Προσωπικού Οργανισμών
Κοινωνικής Πολιτικής η οποία δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα "ΕΞΟΥΣΙΑ" στις 28/6/2000.
Γιατί το ισχύον σύστημα είναι άδικο για τους φτωχότερους;
Οι φτωχότεροι μπαίνουν, ως επί το πλείστον, νωρίτερα στην αγορά εργασίας (κατευθείαν
μετά το σχολείο) και αρχίζουν να καταβάλουν από τα 18 τους ασφαλιστικές εισφορές.
Επιπλέον, πεθαίνουν κατά μέσο όρο νωρίτερα, λόγω χειρότερων συνθηκών διαβίωσης,
και συνεπώς παίρνουν συντάξεις, ή άλλες απολαβές, από το ασφαλιστικό σύστημα για λιγότερα χρόνια.
Έτσι, ουσιαστικά με το ισχύον σύστημα, οι φτωχότεροι επιδοτούν τους πλουσιότερους,
βάζοντας λεφτά στο σύστημα τα οποία δεν επιστρέφονται στους ίδιους αλλά στους
πλουσιότερους που συχνά αρχίζουν να καταβάλουν εισφορές μετά τα 25-30 τους και έχουν
μεγαλύτερη μέση διάρκεια ζωής.
Επιπλέον, διάφορες ομάδες συμφερόντων που έχουν ισχύ και πρόσβαση στον πολιτικό
κόσμο μπορούν μετά από πίεση να εξασφαλίζουν ειδική μεταχείριση και να παίρνουν
μεγαλύτερα κομμάτια από το κοινό ταμείο της δήθεν "κοινωνικής"(!!!) ασφάλισης.
Χαρακτηριστικό της κατάφωρης αδικίας και ανισότητας τα διαφορετικά όρια συνταξιοδότησης
που μπορούσαν διάφορες ομάδες / συντεχνίες να επιτυγχάνουν για τα μέλη τους, τόσο στην
Ελλάδα όσο και σε άλλες χώρες (π.χ. στη Χιλή ήταν: στα 65 οι εργάτες, στα 55 οι
υπάλληλοι κάποιων υπηρεσιών, μετά από 25 χρόνια υπηρεσίας οι τραπεζικοί και μετά από
15 χρόνια οι βουλευτές. Στην Ελλάδα ήταν στα 15 οι τραπεζικοί, στα 4 (είναι;) οι
βουλευτές κ.τ.λ.).
|
|
|
Το "κεφαλαιοποιητικό" ασφαλιστικό σύστημα, το οποίο πρώτη φορά εισήχθη στη Χιλή πριν από
20 περίπου χρόνια προβλέπει το εξής πολύ απλό στη βάση του:
Ο κάθε εργαζόμενος έχει έναν α τ ο μ ι κ ό συνταξιοδοτικό λογαριασμό. Κάτι σαν τον
λογαριασμό που έχουμε στην τράπεζα ή σε μια εταιρεία αμοιβαίων κεφαλαίων. Μόνο που τους
λογαριασμούς αυτούς διαχειρίζονται ειδικές εταιρείες που έχουν συσταθεί για αυτό το σκοπό
και οι οποίες βρίσκονται υπό τον έλεγχο του κράτους. Κάτι σαν τις τράπεζες ή τις εταιρείες
αμοιβαίων κεφαλαίων δηλαδή. Στον λογαριασμό αυτόν που είναι ατομική ιδιοκτησία
του κάθε εργαζομένου μπαίνουν κάθε μήνα οι ασφαλιστικές του εισφορές. Δεν καταλήγουν
δηλαδή σε ένα "κοινό --και αδιαφανές-- καλάθι" αλλά ο κάθε εργαζόμενος μπορεί να δεί
ανά πάσα στιγμή ποιό ποσό έχει συγκεντρώσει από τις ασφαλιστικές του εισφορές. Το ποσό
αυτό φυσικά έχει μια ετήσια απόδοση καθότι επενδύεται, και έτσι σιγά-σιγά δημιουργείται
ένα αξιοσέβαστο κεφάλαιο (εξ'ου και ο όρος "κεφαλαιοποιητικό"). Το κεφάλαιο αυτό
δεν μπορεί να το αγγίξει κάνενας πολιτικός ή πολιτικάντης καθώς θεωρείται ατομική
ιδιοκτησία του εργαζόμενου και όχι δημόσιος πόρος.
Πότε βγαίνει στη σύνταξη ο εργαζόμενος; Σε αντίθεση με το "αναδιανεμητικό"
σύστημα ο κάθε εργαζόμενος μπορεί να επιλέγει ο ίδιος το χρόνο συνταξιοδότησής του.
Φυσικά, το ποσό που θα πάρει δεν είναι το ίδιο κάθε φορά αλλά την επιλογή την κάνει ο
ίδιος ο εργαζόμενος και όχι κάποιος γραφειοκράτης για λογαριασμό του. Αν θέλει βγαίνει
σε σύνταξη μετά από π.χ. 25 χρόνια και παίρνει ένα ποσό α - αν θέλει βγαίνει μετά από
40 χρόνια και παίρνει ένα ποσό... 2α.
Τι γίνεται με τους ασφαλισμένους εκείνους που δεν καταφέρνουν να συγκεντρώσουν ένα
ελάχιστο κεφάλαιο, επαρκές για μια αξιοπρεπή διαβίωση, κατά τη διάρκεια του εργασιακού
τους βίου;
Στην περίπτωση αυτή το κράτος αναλαμβάνει να συμπληρώσει το κεφάλαιό τους μέχρι του
σημείου εκείνου που θα εξασφαλιστεί μια προκαθορισμένη ελάχιστη εθνική σύνταξη.
Επιπλέον, οι ομάδες εκείνες του πληθυσμού που με το ισχύον αναδιανεμητικό σύστημα χάνουν
τις εισφορές τους (π.χ. εργαζόμενες μητέρες που παύουν να εργάζονται απο κάποιο χρονικό
σημείο και μετά ή εργάζονται με μερική απασχόληση και "δεν θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό
δικαίωμα" (sic!) ) με το κεφαλαιοποιητικό δεν χάνουν τα λεφτά τους γιατί ότι
έχει συγκεντρωθεί στον ατομικό λογαριασμό τους παραμένει ιδιοκτησία τους και έτσι μπορούν
να έχουν έστω και κάποιες μικρές απολαβές από τον λίγο καιρό που εργάστηκαν.
Ένα επιπλέον καλό είναι ότι οι πολιτικοί παύουν να έχουν τον έλεγχο αυτών των χρημάτων
πλέον και έτσι μπορούν (όσοι θέλουν) να ασχοληθούν με τα ουσιαστικά θέματα διακυβέρνησης
(εξωτερική πολιτική, δικαστικό σύστημα, εθνική άμυνα...) και όχι με το να κάνουν
ρουσφέτια χρησιμοποιώντας τα λεφτά των ασφαλισμένων.
Αν είναι τόσο καλό το κεφαλαιοποιητικό γιατί οι περισσότεροι αναλυτές / πολιτικοί
δεν αναφέρουν τίποτα;
Η απορία πράγματι ισχύει. Δυστυχώς τα συμφέροντα των πολλών απ'ότι φαίνεται δεν εκφράζονται
πάντα από τους (υποτιθέμενους) εκπροσώπους τους...
Το "κεφαλαιοποιητικό" σύστημα είναι καθαρά φιλελεύθερη επιλογή; Για όποιον νομίζει
ότι έχει κάποιου είδους ψυχο-ιδεολογικό πρόβλημα με τον φιλελευθερισμό διευκρινίζεται ότι:
Σε θεωρητικό επίπεδο, η κατ'αρχήν φιλελεύθερη επιλογή θα ήταν να επιλέγει ο κάθε
εργαζόμενος για το αν θα ασφαλίζεται ή όχι. Καθότι όμως, τα μαύρα χάλια του καταρρέοντος
συστήματος δεν επιτρέπουν τέτοιες... πολυτέλειες παίρνουμε ως δεδομένο ότι η ασφάλιση θα
παραμείνει υποχρεωτική για τον κάθε εργαζόμενο (σημαντικό "σκόντο" από φιλελεύθερης
πλευράς). Επιπλέον, αυτό που έγινε στη Χιλή και σε άλλες χώρες ήταν να δοθεί η
δυνατότητα στους εργαζόμενους να επιλέξουν αν θα μείνουν στο παλιό (αναδιανεμητικό) ή
στο καινούριο (κεφαλαιοποιητικό) σύστημα. Τέλος, μορφές κεφαλαιοποιητικού συστήματος
έχουν αρχίσει πλέον να εισάγονται σε πάρα πολλές χώρες της Ευρώπης (με
σοσιαλδημοκρατικές κυβερνήσεις) ενώ σχετικές σκέψεις υπάρχουν και για τις ΗΠΑ από τη νέα
τους κυβέρνηση.
|
|
|
Προσπαθείστε να απαντήσετε σε κάποια ερωτήματα:
- Πόσα είναι τα ποσά που σας έχουν μέχρι σήμερα αφαιρεθεί από τους μισθούς / αμοιβές σας ως ασφαλιστικές εισφορές;
- Ποια είναι η σημερινή τους αξία;
- Αν θελήσετε να σταματήσετε να εργάζεστε αύριο ή σε 10 χρόνια τι ποσό θα παίρνετε ως
σύνταξη;
- Αν κάτι τύχει και φύγετε από τον μάταιο τούτο κόσμο πριν πάρετε σύνταξη που πηγαίνουν
οι ασφαλιστικές εισφορές τόσων χρόνων; Τις κληρονομούν οι δικοί σας ή τις τρώει το κράτος; (ρητορικό το ερώτημα)
"Μαύρο σκοτάδι", είναι η πιθανότερη απάντηση για όλα τα παραπάνω ερωτήματα.
Κατά συνέπεια, το ασφαλιστικό είναι σε τελική ανάλυση ύψιστο ζήτημα ατομικής
ελευθερίας και προστασίας του δικαιώματος στην ιδιοκτησία. Είναι ή δεν είναι οι
ασφαλιστικές εισφορές ιδιοκτησία του κάθε εργαζόμενου; Πρέπει ή δεν πρέπει να έχει ο
εργαζόμενος ελευθερία επιλογής του ασφαλιστικού του φορέα; Για την πλειοψηφία του
ελληνικού πολιτικού κόσμου η απάντηση φαίνεται να είναι όχι. Φαίνεται ότι κάποιοι
(πολλοί) πολιτικάντηδες θέλουν να διατηρούν το δικαίωμα να βάζουν χέρι στην περιουσία
των πολιτών και να χρησιμοποιούν τα... κλεψιμαίϊκα για την εξαγορά ψήφων. Όσο οι πολίτες
ενημερώνονται και αρχίζουν να αντιδρούν, τόσο περισσότερες είναι οι πιθανότητες για μια
γρήγορη (και άρα λιγότερο επώδυνη) αλλαγή του συστήματος και μετάβαση σ'ένα
κεφαλαιοποιητικό σύστημα όπου οι ασφαλιστικές εισφορές του εργαζόμενου θα ανήκουν
σ'αυτόν και μόνο.
Διαβάστε:
Το Χιλιανό Μοντέλο και πως λειτουργεί (στα Αγγλικά, Γερμανικά, Γαλλικά, Ισπανικά, κτλ.) (αναλυτικά)
CATO Policy Report: The Success Of Chile's Privatized Social Security, by Jose Pinera (πιο σύντομα)
Χρήσιμη για τη δημιουργία αυτού του άρθρου ήταν και η παρουσίαση του
κεφαλαιοποιητικού συστήματος από την εκπομπή του δημοσιογράφου Τάκη Μίχα στον
Flash 96.1 τον Μάϊο του 2001.
Για να δείτε παραδείγματα και άλλων χωρών που μεταρρυθμίζουν το ασφαλιστικό τους σύστημα
προς την κατεύθυνση του κεφαλαιοποιητικού συστήματος κάντε κλικ στο παρακάτω banner.
Μικρό δείγμα από ένα site:
"...Although many consider Sweden the ultimate welfare state, legislators from the right
and left united in support of the new privatized system. They saw that the pension
program could not continue to function as it had been. As a result, these lawmakers
created a stronger retirement system for the Swedish people..."
|
|
