Ο φόβος, «κινητήρια» δύναμη της Ελληνικής Κοινωνίας

Η τελευταία αναταραχή στη δημόσια εκπαίδευση έφερε ξανά στην επιφάνεια το φαινόμενο διαφόρων πολιτικών και τηλεπαρουσιαστών οι οποίοι αποφεύγουν να πουν δυσάρεστες αλήθειες και προτιμούν να κανακεύουν «τα παιδιά» και τον «αγώνα» τους επιτείνοντας τη σύγχιση στην οποία αυτά βρίσκονται. Πρόκειται για μια από τις πλέον χυδαίες συμπεριφορές, όταν γίνεται ενσυνείδητα, και για μνημείο ανασφάλειας και ευθυνοφοβίας όταν γίνεται με… καλή διάθεση. Ένα σημαντικό τμήμα της κοινωνίας αφήνεται να οδηγηθεί από 14χρονα και 17χρονα παιδιά χωρίς να τολμά, ή να μπορεί, να αρθρώσει συγκροτημένο λόγο αντιπαράθεσης στην ανομία.

Για τα παιδιά αυτά, έννοιες όπως «δημοκρατία», «δικαίωμα» και «αγώνας» δεν είναι τίποτα παραπάνω από ωραίες λέξεις / ετικέττες τις οποίες «υποχρεούνται» να αναφέρουν προκειμένου να μην ξεφύγουν από τα όσα υποτίθεται ότι πρέπει να πιστεύουν. Λέξεις τις οποίες έχουν μάθει (στα σχολεία τους!) να παπαγαλίζουν και μόνο. Οι όποιες δηλαδή αναφορές τους στη λέξη δημοκρατία, για παράδειγμα, δεν είναι αποτέλεσμα ενσυνείδητης κατανόησης και πίστης στις αρετές αυτού του πολιτικού συστήματος αλλά αποτέλεσμα του φόβου μην τυχόν και φανούν ότι δεν ταιριάζουν με το ρεύμα. Κάτι σαν το φόβο του 16χρονου που… υποχρεούται να φορέσει Levi's για να μη φανεί εκτός μόδας. Ακόμα και το ανατριχιαστικό φαινόμενο κάποιων επίδοξων καταληψιών που… διαμαρτύρονταν γιατί δεν τους άφηναν «ελεύθερους» να καταπατήσουν τα δικαιώματα των συμμαθητών / συμπολιτών τους παρουσιάστηκε!

Η βασική μεταβολή που, απ'ότι έχω μπορέσει – εν μέσω κραυγών - να καταλάβω, δημιουργεί ανησυχία στους μαθητές είναι η προσπάθεια κατάργησης της παπαγαλίας και η χρησιμοποίηση των διαγνωστικών τεστ που θα μπαίνουν πιο βαθειά στην ουσία του κάθε μαθήματος. Ισχυρίζονται δε, ορισμένοι εκ των διαμαρτυρόμενων μαθητών ότι τα νέα αυτά μέτρα θα τους στερήσουν το δικαίωμα στη μόρφωση. Στην πραγματικότητα, αυτό που εννοούν με τη λέξη «μόρφωση» είναι το «χαρτί» που παρέχουν τα σημερινά λύκεια. Έχουν φαίνεται την ψευδαίσθηση ότι ένα χαρτί χωρίς αντίκρισμα θα τους είναι χρήσιμο, λες και η κοινωνία στην οποία θα το χρησιμοποιήσουν βρίσκεται σε κάποιο μακρινό πλανήτη και δε θα γνωρίζει το πραγματικό του περιεχόμενο! Κατανοούν κάποια από αυτά τα παιδιά ότι υπερασπίζονται το «δικαίωμα» στην αμορφωσιά, το «δικαίωμα» στην ακρισία, το «δικαίωμα» να επαναλαμβάνουν σαν παπαγαλάκια αυτά που κάποια αυθεντία θα αποφασίσει να τους υποβάλλει, σε τελική ανάλυση, το «δικαίωμα» στην υποδούλωση; Πονηρός τους σύμμαχος στον «αγώνα» αυτόν η θεοποιηθείσα στο Ελλαδικό κρατίδιο Ευκολία. Όπως είπε και κάποιος μεγάλος, (και κυνικός;) η μόρφωση είναι το πολυτιμότερο των αγαθών αλλά δυστυχώς η αξία της γίνεται αντιληπτή μόνο από αυτούς που την κατέχουν…

Η παρούσα κρίση στη δημόσια εκπαίδευση αποκαλύπτει συνάμα και την έλλειψη πολιτικής παιδείας των ενηλίκων. Χαρακτηριστικές της νεοελληνικής σύγχισης οι σκηνές των γονέων που διαπληκτίζονταν με κάποιους καταληψίες σχετικά με το αν οι ψηφοφορίες έγιναν με σωστό ή όχι τρόπο, λες κι αυτό ήταν το σημαντικότερο. Κι αυτό γιατί δεν έχουν συνειδητοποιήσει /αποδεχτεί και οι ίδιοι ότι το δικαίωμα στην μόρφωση, όπως και το δικαίωμα του κάθε ανθρώπου να μετακινείται ελεύθερα, μέσα στην ίδια του την πατρίδα, δεν μπορούν να αναιρούνται από την οποιαδήποτε μειοψηφία ή πλειοψηφία, κατά τον ίδιο ακριβώς τρόπο που καμία πλειοψηφία δεν μπορεί να αποφασίζει για το αν κάποιος δικαούται να αναπνέει, να τρέφεται, ή να στεγάζεται. ’λλοι, ακόμα χειρότερα, φοβούμενοι να αναλάβουν τις όποιες ευθύνες απορρέουν από την ιδιότητά τους ως γονέων, κρύβονται πίσω από τα ίδια τους τα παιδιά με επιχειρήματα του τύπου «τα παιδιά έχουν δική τους γνώμη και δεν μπορούμε να τα εμποδίσουμε».

Ενθαρρύνουν θρασύδειλες συμπεριφορές, σαν αυτές των καταλήψεων σχολείων (χάνω το μάθημα αλλά αφού εξαναγκάζω και όλους τους υπόλοιπους να το χάσουν δεν κινδυνεύω να χρεωθώ απουσίες), ή δρόμων (εμποδίζω τους συμπολίτες μου να κινηθούν αλλά συγχρόνως κρύβομαι μέσα στον όχλο ώστε να αποφύγω τις όποιες συνέπειες). Αγώνας χωρίς τον κίνδυνο συνεπειών δεν είναι παρά μια παρωδία αγώνα. Οι νέοι αυτοί, παγιδευμένοι σε μια νοοτροπία "loser" – συνέπεια της ψυχολογίας της ήττας που καταδυναστεύει ακόμα την ελληνική «αριστερά», φοβούνται ακόμα και να προσπαθήσουν να κερδίσουν το μέλλον με ένα δυναμικό τρόπο. Οχυρώνονται ψυχολογικά πίσω από ιδεολογήματα που τους κόβουν τον αέρα και τη διάθεση να δημιουργήσουν κάτι το θετικό στη ζωή τους ενώ συγχρόνως δικαιολογούν την… επερχόμενη μιζέρια τους στην οποία τα ίδια αυτά ιδεολογήματα οδηγούν.


                                                                                            Πίσω Στην Κορυφή

Αν ο Καποδίστριας συναντούσε τη μεταρρύθμιση…

Ποιά δυνατότητα θα είχαν οι όποιοι πολιτικάντηδες να κάνουν παιχνίδι στις πλάτες των μαθητών αν οι γονείς, οι μαθητές και η κοινωνία γενικότερα, αισθάνονταν ότι «το σχολείο» είναι το δικό τους πραγματικά σχολείο; Αν οι ίδιες οι τοπικές κοινωνίες είχαν τον κύριο λόγο στον τρόπο οργάνωσης των σχολικών μονάδων, στην διαχείριση των εγκαταστάσεων, στην ίδια τη διαμόρφωση του προγράμματος μαθημάτων θα ήταν απείρως πιο δύσκολο για τους διάφορους αρχιερείς της αμάθειας να παίξουν το παιχνίδι τους. Κι αυτό διότι είναι αυξημένο το ενδιαφέρον που επιδεικνύει κανείς για κάτι που αισθάνεται ότι του ανήκει, σε αντίθεση με το ενδιαφέρον που επιδεικνύει για κάτι το αόριστα δημόσιο, ιδίως όταν αυτό το δημόσιο αγαθό είναι συνδεδεμένο με τον αραχνιασμένο γραφειοκρατικό μηχανισμό που αντιπροσωπεύει στα μάτια των πολλών το ελληνικό κράτος. Συχνά η κυβέρνηση έχει εκφράσει την πρόθεσή της τα υπουργεία να λειτουργήσουν ως οργανισμοί επιτελικού σχεδιασμού στον τομέα τους, και οι υπόλοιπες εργασίες να ανατεθούν σε άλλα επίπεδα διοίκησης. Κάτι τέτοιο φαντάζομαι ότι θα μπορούσε κάλλιστα να λειτουργήσει στα πλαίσια της εκπαιδευτικής μεταρρυθμισης, με μεταβίβαση σημαντικών και ουσιαστικών αρμοδιοτήτων στην τοπική αυτοδιοίκηση και το Υπουργείο Παιδείας να θέτει στάνταρ / κριτήρια στα οποία θα πρέπει να ανταποκρίνονται τα διάφορα τοπικά εκπαιδευτικά συστήματα. Επιπλέον, θα έπρεπε να υπάρχει μια ετήσια έρευνα, τα αποτελέσματα της οποίας θα ήταν εύκολα διαθέσιμα σε όλους, σχετική με τις επιδόσεις / κάτάσταση του κάθε σχολείου ώστε οι πολίτες και οι γονείς να έχουν τη δυνατότητα να συγκρίνουν τα σχολεία της περιοχής τους με αυτά της υπόλοιπης χώρας. Ποιά θα ήταν η αντίδραση των γονιών π.χ. της Αθήνας, αν έβλεπαν ότι τα σχολεία της Αχαϊας ή της Θεσπρωτίας λειτουργούσαν ομαλά και τα δικά τους όχι; Και ποιά θα ήταν τότε η δυνατότητα των πολιτικάντηδων / καταληψιών να πείσουν για το καλοπροαίρετο και το συμφέρον των πράξεων τους όταν θα έρχονταν σε ευθεία αντιπαράθεση όχι με το υπουργείο αλλά τους γείτονες / συντοπίτες τους; Ενδεικτικά αναφέρω ότι στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου οι σχολικές περιφέρειες έχουν μεγάλο βαθμό αυτονομίας, η ύπαρξη καλών σχολείων είναι ο κύριος παράγοντας που λαμβάνει υπόψη της μια οικογένεια όταν αποφασίζει για τον τόπο κατοικίας της. Πώς θα έβλεπαν άραγε οι τοπικοί άρχοντες το ενδεχόμενο μιας τέτοιας ευθύνης;

Ταυτόχρονα, η κρίση αυτή αποδεικνύει, για μια ακόμη φορά, την έλλειψη θεσμών που θα δίνουν τη δυνατότητα στους πολίτες να έχουν άμεση, αμφίδρομη και συνεχή επικοινωνία με τα διάφορα επίπεδα διοίκησης / διακυβέρνησης, την απουσία ευκαιριών για ενημέρωση και την αδυναμία των κυβερνώντων να παρουσιάσουν με απλό και κατανοητό τρόπο τα όσα σκέφτονται. Σίγουρα η απουσία θεσμών / ευκαιριών άμεσης επικοινωνίας δεν αποκλείει την επικοινωνία. Αυτό που κάνει όμως είναι να τη διαστρευλώνει. Δεν δικαιούται να υποθέσει κανείς ότι αυτοί που πρωτοστατούν στις σημερινές κινητοποιήσεις είναι απλά οι πιο θορυβώδεις (βλ. φωνακλάδες) μιας και αυτός ο τρόπος επικοινωνίας / διαμαρτυρίας τέτοιους ανθρώπους ευνοεί; Θα πρωτοστατούσαν άραγε οι ίδιοι αν υπήρχε η μόνιμη (και όχι ευκαιριακή) δυνατότητα για πιο ομαλές μορφές ανταλλαγής απόψεων; Θα είχαμε άραγε την ίδια εικόνα αν ο κάθε πολίτης είχε την ευκαιρία να πάρει το νόμο στα χέρια του, εκτυπώνοντάς τον απ' τη σελίδα του Υπουργείου Παιδείας στο Internet, και να τον διαβάσει, μαζί με τις επεξηγήσεις των συντακτών του; Πρέπει κανείς να παραδεχτεί ότι κάποια πρώτα καλά βήματα, σαν το παραπάνω, έχουν γίνει. Έχουν όμως αντιληφθεί την πρακτική σημασία τους και τις περαιτέρω δυνατότητες οι ίδιοι οι κυβερνώντες ή απλά το ενδιαφέρον τους είναι να μη φανεί ότι «μένουμε πίσω» τεχνολογικά; Και τί βήματα παίρνουν για να ενισχύσουν τέτοιες προσπάθειες, όταν η Ελλάδα είναι η τελευταία χώρα της Ε.Ε. στην ανάπτυξη του Internet; Τέλος, πώς θα άλλαζε η στάση των διαφόρων εμπλεκομένων στην τρέχουσα διαμάχη αν είχαν τη δυνατότητα να πληροφορούνται άμεσα τις απόψεις και αντιδράσεις των συμπολιτών τους…;


                                                                                           Πίσω Στην Κορυφή

Πολυσυλλεκτική… απουσία

Ποιό από τα πολιτικά κόμματα έχει τολμήσει να πει το αυτονόητο, δηλαδή, ότι ο τρόπος οργάνωσης του εκπαιδευτικού συστήματος δεν μπορεί να αποφασίζεται από παιδιά 15 και 17 χρονών; Ότι τα θέματα αυτά, όπως και κάθε τι, απαιτούν γνώση και εμπειρίες την οποία εξ'ορισμού δεν διαθέτουν; Σίγουρα είναι όχι απλά χρήσιμο, αλλά απολύτως απαραίτητο να γνωρίζεις με σαφήνεια τις απόψεις όσων εμπλέκονται σε ένα θέμα προκειμένου να λάβεις σωστότερες αποφάσεις. Όμως οι αποφάσεις αυτές θα πρέπει να βασιστούν στις εισηγήσεις των ειδικών και να ληφθούν από τους πολιτικούς υπεύθυνους.

Κάνοντας μια επισκόπηση του τρέχοντος πολιτικού συστήματος, με αφορμή τα παραπάνω, θα είχα, τηλεγραφικά, να παρατηρήσω τα εξής για τα διάφορα πολιτικά κόμματα με πρώτο το ΚΚΕ: Θα πρέπει κάποτε το κόμμα αυτό να αποφασίσει αν είναι ικανό να δράσει μέσα στα πλαίσια του υπάρχοντος πολιτικού συστήματος ή αν νοσταλγεί τις… παλιές καλές μέρες του παράνομου αγώνα ο οποίος στο κάτω-κάτω παρείχε και μεγαλύτερη… ελευθερία κινήσεων και του έδωσε και την όποια αίγλη του έχει σήμερα απομείνει. Έχει γίνει πλέον τόσο αντιληπτός από την κοινή γνώμη ο ρόλος του συγκεκριμένου κόμματος –όσο και των διάφορων αριστερίστικων ομάδων - που δεν χρειάζεται να προσθέσω τίποτα παραπάνω. Χαρακτηριστικές οι εικόνες ενός άντρα και μιας γυναίκας, ηλικίας 40-30 ετών, να κολλούν αφίσες υπέρ των καταλήψεων στον τοίχο ενός σχολείου καθώς και τα συνθήματα υποστήριξης των καταλήψεων από την ΚΝΕ, γραμμένα σε κάποιους άλλους τοίχους σχολείων που οι Έλληνες φορολογούμενοι θα πληρώσουν για να καθαριστούν. Μήπως τμήμα του λογαριασμού θα έπρεπε να σταλεί στην κυρία Παπαρήγα;

Ο δε Συνασπισμός της Συντήρησης και της Αμπελοφιλοσοφίας, καθώς και το ΔΗΚΚΙ, ως συνήθως προσπαθούν να βρεθούν εντός, εκτός και επί τα αυτά, και ως συνήθως αποτυγχάνουν. Μόνιμη επωδός τους ο… διάλογος! Κατ'ουσίαν η απραξία και η στασιμότητα.
Η Νέα Δημοκρατία, παρότι συχνά έχει καταφερθεί ενάντια στο φαινόμενο των καταλήψεων δημοσίων χώρων, στη συγκεκριμένη περίπτωση κρύβεται πίσω από τις επικοινωνιακές αδυναμίες της κυβέρνησης και από κάποιες πιθανές προχειρότητες του νόμου και με τη διγλωσσία της παρέχει έμμεση στήριξη στην ΟΛΜΕ και σε όσους υποκινούν / διενεργούν τις όποιες παράνομες πράξεις. Μήπως κάποιοι βλέπουν την τρέχουσα αναταραχή σαν ευκαιρία για μια έμμεση ρεβάνς των γεγονότων του 1991; Το μόνο που μπορεί να σκεφτεί κανείς, εναλλακτικά, είναι ότι από φόβο μην ξυπνήσει τα σύνδρομα της κακιάς δεξιάς και χαρακτηριστεί ως αντιδραστική προτιμά να κλειστεί στο καβούκι της και να… ποιεί την νήσσα!

Όσο για την κυβέρνηση, και το ΠΑΣΟΚ, ποιός μπορεί να μας πείσει ότι σε περίπτωση που βρίσκονταν στην αντιπολίτευση θα έδειχναν πιο υπεύθυνη στάση απ' αυτή που έδειξαν στο παρελθόν σε ανάλογες περιπτώσεις; Ακόμα κι αυτή τη φορά βρέθηκαν κάποιοι βουλευτές του που δεν μίλησαν ενάντια στην πρακτική των καταλήψεων αλλά αντίθετα πρότειναν και... εναλλακτικές μορφές κατάληψης!

Η περίφημη «πολυσυλλεκτικότητα» των κομμάτων, κατά περίεργο τρόπο, βοηθά να καταστεί φανερή η ύπαρξη ενός μεγάλου κενού στον σημερινό πολιτικό χάρτη. Η απουσία ενός πολιτικού σχηματισμού που ΔΕΝ θα εκφράζει και το θύμα και το θύτη, και το νομιμόφρωνα και τον παρανομούντα, και το δημοκράτη και τον υπονομευτή των θεσμών. Τα αποτελέσματα αυτής της ιδιότυπης συνέκφρασης /συγκατοίκησης και η έλλειψη μιας ανόθευτης από πολιτικαντισμούς φωνής είναι φανερό ποιών ομάδων τα συμφέροντα εξυπηρετούν.